Is Egypte ooit geregeerd door farao’s?

Wanneer we het hebben over de heersers van het oude Egypte hebben we het in de volksmond meestal over de farao’s maar is dit juist?
Laten we eerst kijken wat het woord farao eigenlijk feitelijk betekent….
De naam “farao” is van oorsprong een grieks woord gebaseerd op een Egyptisch woord dat “groot huis” betekende en verwees naar het paleis van de koning en de grootsheid ervan en niet naar de koning zelf. Pas tijdens de regeringsperiode van Thoetmosis III één van de koningen van de 18e dynastie van het Nieuwe Rijk werd het een gewoonte om met het woord farao te verwijzen naar de persoon van de koning.
Vandaag de dag is het heel normaal om de oude heersers van Egypte  farao’s te noemen maar het zou correcter zijn om hen koning/koningin te noemen en gebruik te maken van hun troonnaam, zeker wanneer we het hebben over de koningen en koninginnen van voor de 18e dynastie. Maar hoe werden deze heersers dan aangesproken?
De naam van een heerser veranderde op het moment dat hij of zij de troon besteeg en het land ging regeren. De oude volgorde van namen en titels (koninklijke titulatuur) welke werd gebruikt door elke heerser noemen we “de vijfvoudige titulatuur”. Deze titulatuur werd niet volledig toegepast tot het Midden Rijk en bestond uit: de Horusnaam, de Gouden Horusnaam,  de twee godinnen (nebty), de geboortenaam (nomen; sa-Ra) en de troonnaam (praenomen; nesu-bit)
(The Oxford History of Ancient Egypt – Ian Shaw, p.477)

De Horusnaam.

Horus

De Horusnaam werd meestal in de Serech geschreven welke de paleisgevel moest verbeelden. De naam van de koning, geschreven in hiëroglyfen werd in deze weergave geschreven en meestal stond daar dan een afbeelding van de valk-god Horus boven. De Horusnaam, de oudste vorm van naamgeving voor de koning, werd al toegepast gedurende de vroege pre-dynastieke periode (Naqada, vroeger dan 3100 v.Chr). Veel van de vroege koningen van Egypte zijn alleen bekend onder hun Horusnaam. Eén Egyptische heerser, Seth-Peribsen, koning van de Tweede Dynastie gebruikte een afbeelding van de god  Seth in plaats van die van Horus. Sommigen veronderstellen dat dit kan zijn veroorzaakt door een mogelijke religieuze verdeeldheid van het land. Zijn opvolger Khasekhemwy (Chasechemoey) plaatste beide symbolen boven zijn naam maar daarna was het altijd de afbeelding van Horus welke bij de naam van de koning geplaatst werd.

De twee godinnen (nebty)

Nebty

De Nebty-naam werd geassocieerd met de twee patronessen van Opper- en Neder Egypte. De eerste, Nechbet, was de patrones van Opper Egypte en werd afgebeeld als een Egyptische gier en de tweede, Wadjet, patrones van Neder Egypte afgebeeld als een Egyptische cobra. Semerchet (c.a. 2950 v.Chr), een koning van de Eerste Dynastie was de eerste om de Nebty-naam te gebruiken maar het zou nog tot de 12e Dynastie (c.a. 1991 v.Chr) duren voordat deze naam officieel in gebruik genomen werd.

De Gouden Horus naam.

Gouden Horus

Deze naam, ook wel bekend als de Horus van goud, is onderdeel van de naam van de koning vergezeld van een afbeelding van een Horus valk boven een halskraag naast of boven de hiëroglyfe van goud. De daadwerkelijke betekenis van deze titel is niet bekend. Sommigen denken dat het symbool staat voor de overwinning van Horus op zijn oom Seth omdat het hieroglyph voor goud zou kunnen betekenen dat Horus “superieur aan zijn vijanden” was.
In het oude Egypte werd goud vaak geassocieerd met de eeuwigheid, dus de titel kan ook als bedoeling hebben gehad de koning zijn eeuwige Horus naam te geven.

De Troonnaam (praenomen; nesu-bit).

Preanomen

De Troonnaam (tijdens de Derde Dynastie aan de titulatuur toegevoegd) ingesloten in een cartouche en vergezeld door de titel nesu-bit, geeft aan dat de koning heerser is over Opper- en Neder Egypte. Hierbij staat de plant symbool voor Opper Egypte en de bij voor Neder Egypte. Meer algemeen geeft het de dualiteit van de koning aan, Opper en Neder Egypte, woestijn en gecultiveerd land, het menselijke en het goddelijke enzovoort. De preanomen verwees meestal naar een religie en vaak betrof het hier een naam van een god of goden. In sommige literatuur wordt er beweerd dat de nesu-bit “Hij of Zij van het Riet en de Bij” zou betekenen terwijl anderen denken dat de twee woorden een relatie hebben met andere Afrikaans/Aziatische  woorden voor “sterke man” of “heerser”.

De geboortenaam (nomen; sa-Ra).

Nomen

Zoals de naam al zegt, werd deze naam aan de koning gegeven bij zijn geboorte. Het was tijdens de Vierde Dynastie dat deze titel, vooraf gegaan door de titel “zoon van Ra”aan de titulatuur toegevoegd werd om de goddelijke natuur van de koning aan te geven. De geboortenaam is de naam die tegenwoordig door Egyptologen wordt gebruikt, regelmatig gevolgd door een Romeins cijfer om een onderscheid aan te brengen tussen koningen met dezelfde naam. (Amenhotep II, Ramses II, Cleopatra V……)